گُواتر، فانوسي در منتهي اليه جنوب شرقي
گُواتر، فانوسي در منتهي اليه جنوب شرقي
«گواتر» ، تكه كوچكي از سرزمين بلوچستان است كه درمنتهي اليه جنوب شرقي ايران واقع شده است. در كتيبه هاي تاريخي داريوش به خط ميخي از اين سرزمين به نام «ماكا» نام برده شده است.
درصورت پايان يافتن طرح ۴۰۰۰هكتاري پرورش ميگو، سالانه ۷هزارتن ميگو به ارزش ۵۰ميليون دلار توليد و ۴هزارفرصت شغلي ايجاد مي گردد.
درمنتهي اليه جنوب شرقي ايران، درآخرين نقطه مرزي آنجا كه شهرستان چابهاربه خط تماس با مرز پاكستان مي رسد، مشرف بر خود «گواتر»، بندري كوچك و قديمي قرار گرفته كه چندصباحي است براي سرمايه گذاران كشورمان نامي آشنا گشته است. آنجا گواتر است؛ بندري آنسوي ناكجاي جغرافياي تاريخ.
گواتر تكه كوچكي از سرزمين بلوچستان است . بلوچستان سرزمين دردها و رنج هاي فراموش شده، بلوچستان يادآور فاصله عميق فقر و غنا، بلوچستان زادگاه تنها دونلي نواز جهان (۱) ، بلوچستان زادگاه دادشاه و گواتر برگوشه يي از گستره اين خاك همچنان ايستاده است و خوابش نمي برد. پيرمردي از اهالي منطقه رونق گذشته را اين چنين تصوير مي كند: «آفريقا تجارتش دست ما بود. از بندر گواتر ماهي و حصير مي برديم به آفريقا با جهازهاي بادي كه دوهزارتن هندي گنجايش داشت. ۲۵ روز تا دارالسلام مي رفتيم . وقتي هوا خوب بود ۱۴ روزه اين كار را مي كرديم. موقع برگشت چوب كندل مي آورديم به گواتر، خالي مي رفتيم خرمشهر، پسته و بادام مي برديم به بمبئي يا از بصره خرما مي برديم آفريقا چوب بار مي كرديم به گواتر…»
قديمي ترين سند ايراني ، كتيبه هاي ميخي داريوش، نام اين سرزمين را «ماكا» ضبط كرده است. بعد از اسلام اين سرزمين «مكران» نام گرفت كه درحال حاضر منطقه جنوبي بلوچستان نيز به نام «مكران » معروف است. بنابه روايت ماركوپولو كه درحدود سالهاي ۶۸۳ـ۶۸۷هجري قمري هنگام مراجعت از چين از حدود مكران عبور كرده ، درآن تاريخ ايالت بلوچستان پادشاهي مستقل داشته است. درسال ۱۰۲۲ هجري قمري، گنجعلي خان(۲) حاكم معروف كرمان درعصر شاه عباس اول بلوچستان را به تصرف خود درآورد وملك ميرزا را كه از اعقاب صفاريان بود به امارت بلوچستان برگزيد.
درسال ۱۳۰۷ هـ.ش در زمان رضاشاه براي سركوب سرداران وهمچنين رفع غائله بلوچستان به آن خطه لشكركشي شد. اينك بلوچستان بعد از چند دهه آرامش با مشخص شدن اهميت ژئوپلتيكي آن زمينه ساز تحولاتي آينده ساز خواهد بود.
شهرستان چابهارهم اكنون به عنوان يكي از قطب هاي تجاري و از نواحي مستعد جهت پرورش ميگو مطرح است . چابهار ۱۵۶۰۷ كيلومترمربع مساحت و بيش از ۱۶۰هزارنفر جمعيت دارد و داراي آب و هوايي گرم و نسبتاً مرطوب است . هواي چابهار دراوج گرماي تابستان به علت وزش بادهاي موسمي (مونسون) معتدل مي گردد. اما آنچه كه موجب گشت گواتر به عنوان نگين انگشتري چابهار مطرح گردد آغاز طرح ملي پرورش ميگوي غرب باهوكلات است.
در راه گواتر
از چابهار به طرف شرق يعني مرز پاكستان حركت مي كنيم. از بندر صيادي «رمين » مي گذريم و آنگاه به تراس هاي مرتفع كوهستاني برخورد مي كنيم كه هيبت خود را به رخ آبي بيكران درياي عمان كشيده است ، اكنون دريا زير پاي ماست و ناوك نگاهمان افق دريا را نشانه رفته است. مقصد بعدي ديگر بندر صيادي يعني «بريس» است كه درپاي يك صخره عظيم كوهستاني ايجاد شده است و قايق ها به طرز زيبايي دركنار اسكله پهلو گرفته اند. بي ترديد بريس از زيباترين اسكله هاي صيادي ايران و شايد زيباترين آنهاست به خصوص آن كه درصورت مساعدبودن شرايط بارندگي ، در فواصل جاده بريس وكوهها وتپه هاي مخروطي آن، تالاب ليپاريكي يكي از مناظر بديع طبيعت را شكل مي دهد، درحاشيه تالاب، شتران تشنه ، از آب گواراي آن سيراب مي شوند و درقسمت هاي مياني اش فلامينگوها و ديگر پرندگان مهاجر، مأمن مناسبي براي خود خواهند يافت .
از مهمترين محصولات دريايي اين بنادر، ماهي شير، شوريده، حلوا و سنگسر و از رده سخت پوستان محصول جهاني لابستر (شاه ميگو) است.
شاه ميگو در طول فصل محدود صيد (يك تا دو ماه درسال ) سالانه بين ۲۰تا ۳۵ تن صيد مي شود كه ارزش صادراتي اين آبزي به صورت دم عمل آوري شده و منجمد كيلو ۲۲ تا ۳۰دلار بوده و صادرات به روش زنده به ازاي هركيلو از ۳۵ تا ۵۰ دلار ارزآوري دارد. از بريس گذشته و پيش رويمان پسابندر خودنمايي مي كند كه نماي موج شكن آن از بالاي تراس كوهستاني بسيار زيباست. جزيره معروف به شيطان از دور پيداست. آيا به راستي آنجا خانه شيطان است؟! از فراز كوه سرازير مي شويم اكنون قريب به صدكيلومتر از چابهار دورشده ا يم ، ديگر بار وسيله نقليه مان ما را به كوهها و صخره هاي مرتفع رهنمون مي سازد، ديگر به گواتر اين سرزمين اعجاب برانگيز نزديك شده ايم سرزميني كه روزگاري نه چندان دور، جلوه پررونقي داشت كه قبرستان متروكه گواتر و باند فرودگاه قديمي انگليسي ها يادآور آن روزگاران است. بندر گواتر درهمين مكان و درانتهاي جاده فرعي مشرف به خليج گواتر قرار گرفته است و صيادان در فصل صيددر داخل كپرها به استراحت پرداخته و درزمان مناسب از شبانه روز به دل دريا مي زنند تا تور خود را از ماهي هاي ذيقيمتي چون شير و شوريده پرنمايند.
«حاج دوست محمد خواسته» كدخداي گواتر، خانه يي زيبا به سبك معماري پاكستاني ساخته است. مردان و زنان گواتر ، بلوچ بوده و ارتباط خويشي با همنوعان خود در گوادر پاكستان دارند. «دوست محمد» سندي دست نويس ، به سال ۱۳۰۹ هـ.ق در دست دارد كه «لشگرخان سردار زهي » حاكم گواتر در زمان ناصرالدينشاه ، ۲۵هزار هكتار از زمين هاي گواتر تا دشت بريس را به اجدادش فروخته است و با ايجاد مزارع پرورش ميگوي گواتر ، خواب خوش دوست محمد بخاطر بسته شدن راههاي عبوري شترانش آشفته شده است، مگر نه اينكه شتر براي بيابانگرديك توتم است؟
مذهب بوميان گواتر ، سني حنفي است كه نسبت به اعتقادات مذهبي و قومي خويش پايبندي ويژه دارند.
گواتر كه در جنوب شرقي ايران، آخرين آبادي است هم اكنون به يكي از قطب هاي اميدبخش در افزايش صادرات غيرنفتي تبديل شده است. كلنگ طرح ۴۰۰۰هكتاري پرورش ميگو چندي پيش با حضور مسؤولان زمين زده شد. اين طرح ملي داراي دو بخش شمالي وجنوبي بوده و درمجموع ۱۵۵مزرعه ۲۰هكتاري است. درسال ۷۹ ، ۱۹۰هكتار از اراضي سايت مورد بهره برداري قرار گرفت و درپايان دوره پرورش، از كل سطح زيركشت ۳۵۰تن ميگوي سفيد توليد شد كه رقمي قابل ملاحظه است. درافق نهايي اين طرح ايجاد ۲هزارفرصت شغلي مستقيم و به همين تعداد فرصت شغلي غيرمستقيم و۷هزارتن توليد ميگو به ارزش ۵۰ميليون دلار پيش بيني مي شود.
آنچه كه دراين بين ضروري مي نمايد نگاه اقتصادي به جذابيت هاي گردشگري در گواتر است.
وجود جنگلهاي مانگرو (حرا) دركنار خليج گواتر و پرندگان مهاجر، زيبايي خاصي به اين منطقه بخشيده و درنقطه تلاقي رودخانه باهوكلات به رودخانه سرباز، يكي از گونه هاي نادر تمساح جهان معروف به تمساح پوزه كوتاه (گاندو) زيست مي كند كه تعدادآنها ۲رقمي است وهمين امر، اهميت حفاظت آنها و توجه دقيق تر را بيشتر مي نمايد.
از گواتر باز مي گرديم با اين اميد كه از مواهب طبيعي كه خداوند به ما اعطا كرده ، درجهت منافع ملي و افزايش درآمدهاي غيرنفتي استفاده ببريم.
نظرات شما عزیزان:
ورود
اعضا:
<-PollName->
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
تبادل
لینک هوشمند